Küba ile ilgili yazılarımıza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bugünkü konumuz pandemi sonrası Küba’da sosyal yaşam ve ekonomik açılımlar. Yeni iş alanları, dışarıdan girişimcilere yönelik iş fırsatları.

Bildiğiniz gibi Küba komünist bir ülke ve ülkenin yönetim biçimi ekonomik modeli komünist üretim araçları ve yönetim anlayışına göre yürütülür. Kamu malları, devletin tüm resmi kurum ve kuruluşların işletmesi, iş bölümü paylaşımı, ücret ve fiyatlandırma, piyasada arz talep dengesi kontrolü hep devletin tekelinde. Devlet ülkede üretilecek her ürünün ekiminden hasat dönemine kadar her şeyinden sorumludur. Küba komünist partisi bu alanda üretimi toplum için halk nezdinde dağıtımını yapar.

Komünizm devletin her şeye sahip olup her şeyin kazancının ana kasası ve ücret, emek, sermaye belirleyicisidir. 1959 Küba Devrimi, 1961 Domuzlar Körfezi çıkarmasından sonra ilan edilen sosyalizmin aşaması olan komünizm, Küba’nın son zamanlarda revize etmeyi düşündüğü farklı bir modele doğru ilerliyor. Bu ilerleyiş devletin dışarıdan yatırımcıları ve girişimcileri çekmek için bir sürü olanak ve seçenekler sunuyor.

Global dünya düzeni, global pandeminin yarattığı ekonomik hasar, Küba ekonomisine çok zarar verdi. Bu sebeple Küba Hükümeti, bu daralmadan kurtulmak için dış dünyaya acıkmaya, sermayenin dış yatırımlar ile desteklenmesine karar verdi.

İlk etapta, ülke içerisindeki küçük ölçekli işlere girişimlere izinler verdi. Restoranlardan kuaförlere, fırınlardan kasaplara kadar birçok farklı meslek grubuna özel işletme izni çıkardı. Bu bağlamda vergisini ödemek şartı ile Küba vatandaşı olan herkes bir işyeri açabilir ve kendi adına sermaye kullanabilir oldu.

Bu şekildeki bir ekonomik model, bir nevi Vietnam gibi, komünizm yönetiminin artık yenilenmesi gerekliliğini ortaya koyuyor. Günümüz dünyasında sermayenin tek bir ekonomik model üzerinde ilerlemesi ve bu şekilde var olması imkânsız. Amerika gibi bir ülkenin uyguladığı ambargo altındaysanız, yeni yollar, yeni ekonomik açılımlar yapmak kaçınılmaz oluyor ve nihayetinde de bu açılımlar Küba’da başlamış durumda.

Özellikle internet ağının da hızla yayılması ile beraber değişim rüzgarları her taraftan esmeye başladı. Küba’da yerel halk da değişimden memnun durumda. Bu açılımlar sayesinde ülke içi ekonomi de yavaş yavaş canlanmaya başladı. Özellikle çiftçilerin, üreticilerin emek ücretlerinin değerini almaları piyasada ürün çeşitliliğine ve ürün bolluğuna yol açtı.

Değişim kaçınılmazdı ve başladı. Küba komünist yönetimi değişen dünyanın düzenine uymak ve sürdürülebilir bir ekonomik istikrarın olması için ülkelerine yatırımcı ve girişimci bekliyorlar. Bu anlamda devrim yenilenmektir, değişimdir.

İbrahim Şen

2023